De “nieuwe” familiewet in Marokko (Mudawana) Deel I

Op 1 en 2 juni jl. is in het Angora Theater in Lelystad een conferentie gehouden over de Mudawana, de nieuwe familiewet van Marokko. Op vrijdag was er een bijeenkomst voor een ieder – waarbij ca. 50 mensen aanwezig waren, waaronder de Ambassadeur en de Consul van Marokko – en op zaterdag specifiek de dag voor de vrouwen.
Ik heb getracht hier en daar wat aantekeningen te maken en ik hoop dat Allah me vergeeft als ik wat verkeerd heb genoteerd.

De aanwezigen werden welkom geheten door Fatima Ahariz, voorzitter van Insaf, die in het kort uitleg gaf. De rechtspositie van de Marokkaanse vrouw valt vaak buiten het gezichtsveld van de beleidsmakers; echter aan de andere kant is de moeder vaak een deel van het probleem van de jongeren op straat maar tevens ook een deel van de oplossing. De positie van de vrouw wordt sterk beïnvloed door de Marokkaanse wet of het recht. Invloed van de wet versterkt de afhankelijke positie van de vrouw.
Hierna was het woord aan wethouder voor emancipatiezaken in Lelystad, Albert Kok die aangaf trots te zijn op het bestuur van Insaf, die in de vrije tijd en met weinig middelen een flinke organisatie had neergezet. Het publieke debat over integratie – wat speelt over de positie van de vrouw en de Marokkaanse rotjochies – wordt veelal niet goed gevoerd, daar er te vaak over wij tegen zij wordt gesproken. Echter we moeten het toch met ons allen samen doen. De Marokkaanse gemeenschap moet emanciperen, maar kan dit alleen doen als ze een gelijkwaardige positie krijgt in de discussie maar ook in de maatschappij. Er komen veel oplossingen in de media terecht, echter de oplossingen moeten uit de Marokkaanse gemeenschap zelf komen. In Lelystad is er reeds een goede samenwerking en ook het collegeprogramma spreekt dit uit: “Iedereen doet mee”.
Fatima Ahariz gaat verder. Belangrijk is dat vaak m.n. de 2e generatie Marokkaanse vrouwen niet echt weten wat hun rechten zijn; dat wil men op deze dagen overbrengen, zodat het ook doorgegeven kan worden. Er zijn revolutionaire veranderingen doorgevoerd in de nieuwe wet; het is een stap naar een samenleving waarin man en vrouw op een harmonieuze wijze kunnen samenleven. Het is aan de vrouw om de gelijkheid op te eisen. De Mudawana gaat nog niet ver genoeg, echter als de vrouw ziet/ondervindt dat de wet nog niet compleet wordt uitgevoerd, is het in het belang van de vrouw dat ze er wat aan gaat doen.
F. Koudama, advocate in Marokko (Marokkaans familierecht en nationaal recht) geeft in het kort de historie van de Mudawana. Door een sociale revolutie en progressieve krachten in de vrouwenbeweging in Marokko, die er jaren mee bezig zijn geweest is in 1993 de Mudawana vastgesteld. Voor 1993 was het niet mogelijk dat de vrouw het gezag kreeg over de kinderen bij het overlijden van de man. Dit is bij wet in 1993 aangepast. Maar men was niet tevreden en men is verdergegaan met de strijd. Koning Mohammed VI heeft een commissie ingesteld met vrouwen en mannen om het een en het ander te onderzoeken.
De Mudawana brengt een nieuwe rechtspositie voor de vrouw maar ook voor de kinderen. De oude wet kenden vele zaken die niet werden toegepast in het kader van bv. de traditie, o.a. voorwaarden stellen bij echtscheiding. Vrouwenbewegingen hebben steeds verzocht om dit aan te passen en voor de rechtbank te brengen, maar de geestelijken waren tegen, die aangaven dat het alleenrecht voor de man was. Hierbij kwam dan vaak voor dat de man een echtscheiding gewoon niet aanvroeg, omdat dit niet in de belang van de man was. Nu kan de man maar ook de vrouw de scheiding aanvragen, echter de rechtbank zal altijd een poging tot verzoening doen. De nieuwe procedure vereist dat beide partijen aanwezig zijn, zodat de rechter een weloverwogen besluit kan nemen. Vaak kan hierbij nog wel problemen ontstaan als de vrouw nog in Nederland vertoeft en de man al in Marokko de scheiding aangevraagd heeft.
De kinderen, vanaf 16 jaar, hebben het recht om hun nationaliteit te kiezen; de groep van 18 – 20 kan zelfs bezwaar aantekenen tegen de nationaliteit. Men kan alleen geen afstand nemen van de Marokkaanse nationaliteit.